Πότε έχει κάποιος κατάθλιψη;

Μελαγχολική και στενόχωρη διάθεση ή πένθος και θλίψη μετά από μια απώλεια δεν είναι αρκετά για τη διάγνωση της κατάθλιψης.

Αν όμως παρτηρείτε ότι:
  • η μελαγχολική διάθεση είναι παρούσα σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της ημέρας και
  • συνοδεύεται από έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλιότερα σας ικανοποιούσαν
  • αν υπάρχει  η  αίσθηση, ότι τίποτα δεν μπορεί να σας κάνει χαρούμενο και δεν βρίσκετε μέσα σας κάποιο κίνητρο για να συνεχίσετε την καθημερινότητα σας
  • αν κουράζεστε γρήγορα κι αποφεύγετε τις περισσότερες δραστηριότητες,

τότε θα πρέπει να διερευνήσετε σοβαρά το ενδεχόμενο ότι μπορεί να έχετε  κάποιο καταθλιπτικό επεισόδιο.

Μερικά συμπτώματα που συνοδεύουν συχνά  την παραπάνω κατάσταση είναι:

  • δυσκολία συγκέντρωσης και προσοχής
  • χαμηλή αυτοεκτίμηση
  • αίσθημα κατωτερότητας
  • ενοχές
  • αρνητικές κι απαισιόδοξες σκέψεις για το μέλλον
  • διαταραχές στον ύπνο  (αυπνία, διακεκομένος ύπνος, υπνηλία)
  • λίγη όρεξη για φαγητό κι απώλεια βάρους ή αντίθετα ανεπιθύμητη αύξηση βάρους
  • μειωμένο ενδιαφέρον για σεξουαλικότητα
  • επιθυμία για αυτοτραυματισμό ή ακόμα και για αφαίρεση της ζωής του ατόμου

Που οφείλεται η κατάθλιψη, μήπως δεν λειτουργεί καλά το μυαλό μου;

Ένα καταθλιπτικό επεισόδιο, μπορεί να ξεκινήσει από δυσκολίες και γεγονότα μεγάλου μεγέθους, που παρουσιάζονται στη ζωή κάποιου( πχ.θάνατος, χωρισμός, απόλυση από τη δουλειά). Μπορεί όμως να ξεκινήσει κι από γεγονότα μικρότερου μεγέθους, που τον επιβαρύνουν  για μεγάλο χρονικό διάστημα πχ. μια χρόνια ασθένεια και φροντίδα συγγενικού προσώπου ή οικονομική ανασφάλεια.

Κατά κανόνα οι αντίξοες συνθήκες στη ζωή κάποιου προκαλούν αυτόματα  αρνητικά συναισθήματα, που μπορεί να τα ζήσει κανείς με μεγαλύτερη ένταση αν προστεθούν  κι αρνητικές μνήμες από εμπειρίες του παρελθόντος. Σ’ αυτές τις συνθήκες είναι έντονη η κριτική διάθεση του ατόμου απέναντι στον εαυτό του και στις καταστάσεις που ζει, ενώ αντιμετωπίζει με δυσπιστία τις δυνατότητες που έχει γι’αλλαγή. Όχι σπάνια τ’ αρνητικά συναισθήματα οδηγούν στο να παρατηρεί κάποιος έντονα τον εαυτό του πχ. πως συμπεριφέρεται, αν υπάρχει κάτι περίεργο στις λειτουργίες του σώματος του κι έτσι αυξάνεται η ανασφάλεια του κι η ανησυχία του. 

 

Όταν κάποιος επικεντρώνεται  στον εαυτό του, ανησυχεί για την κατάσταση της υγείας του και θεωρεί ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει δεν έχουν διέξοδο, απομακρύνεται από τις συνηθισμένες του συμπεριφορές. Αυθόρμητα μειώνει τις συνήθειες που είναι ευχάριστες, λόγω της άσχημης διάθεσης που κυριαρχεί και του φόβου ότι μπορεί να επιβαρυνθεί επιπλέον η υγεία του. Αυτό όμως έχει σαν συνέπεια ν’  αυξάνεται η μελαγχολική διάθεση αφού δεν υπάρχουν πια πηγές για ν’αντλήσει ευχαρίστηση.

Αν το άτομο ακολουθήσει την διάθεση του ν’ απομονώνεται από το κοινωνικό του περιβάλλον, ν’ αποφεύγει ευχάριστες δραστηριότητες γιατί δεν έχει κέφι κι η αυτοκριτική  διάθεση του συνεχίζεται, μπορεί να οδηγηθεί  εύκολα στα χαρακτηριστικά της κατάθλιψης. Σ΄ αυτό συμβάλλουν όμως και παράγοντες που αφορούν το άτομο και το παρελθόν του. πχ. αν έχει υποστεί τραύματα παλιότερα, αν είχε προηγούμενα καταθλιπτικά επεισόδια, αν έχει την τάση να είναι εξαρτημένη προσωπικότητα ή αν δεν είχε από το περιβάλλον του πρότυπα για  ν’αντιμετωπίζει παρόμοιες καταστάσεις.

‘Εχει παρατηρηθεί, ότι σε περιόδους κατάθλιψης υπάρχουν και βιοχημικές αντιδράσεις στο σώμα μας. Οι νευροδιαβιβαστές, (βιοχημικές ενώσεις που επιτρέπουν την μεταφορά πληροφοριών στον εγκέφαλο από τον ένα νευρώνα στον άλλο) της νοραδρεναλίνης και της σεροτονίνης,  παρουσιάζουν διαφορετική λειτουργία σε περιόδους ψυχικής ισορροπίας και περιόδους κατάθλιψης. Αυτό όμως δεν μας επιτρέπει να μιλάμε για βλάβη του εγκεφάλου ούτε να υποθέσουμε ότι η γεννεσιουργός αιτία της κατάθλιψης είναι βιολογικής φύσης. Τα αίτια όπως αναφέραμε και πιο πάνω είναι πολυπαραγοντικά

Θεραπεία της κατάθλιψης

Φάρμακα

Η αντιμετώπιση της κατάθλιψης φαρμακευτικά, μπορεί να γίνει μετά από συνταγογράφηση ψυχιάτρου. Τ’ αντικαταθλιπτικά φάρμακα, όπως ονομάζονται, υποδιαιρούνται σε  κατηγορίες ανάλογα με τους νευροδιαβιβαστές που επηρεάζουν.  Είναι ευρέως διαδεδομένα φάρμακα που δεν προκαλούν εξάρτηση και γι’αυτό μπορούν να λαμβάνοται για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Έρευνες αναφέρουν ότι μετά από μια φαρμακευτική αγωγή  και για διάστημα 2 χρόνων 20% των ασθενών δεν παρουσίασε εκ νέου συμπτώματα κατάθλιψης.

Ψυχοθεραπεία

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, ένα καταθλιπτικό επεισόδιο μπορεί να προκληθεί από γεγονότα που επιβαρύνουν το άτομο κατά τη διάρκεια της ζωής του και την αδυναμία του να τ’ αντιμετωπίσει με τους τρόπους που γνώριζε μέχρι τότε. Η ψυχοθεραπεία δίνει τη δυνατότητα αρχικά, ν’ αποκτήσει κάποιος γνώση των γεγονότων, που μπορεί να τον κάνει ευάλωτο στην κατάθλιψη, και στη συνέχεια να μπορέσει να υιοθετήσει τρόπους σκέψης και συμπεριφορές για την αντιμετώπιση τους. Τόσο η γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, όπως και η βραχεία ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία ή η συστημική κατεύθυνση, είναι μορφές θεραπείας της κατάθλιψης με πολύ καλά αποτελέσματα.

Η ψυχοθεραπεία έχει  πλεονέκτημα σε σχέση με την φαρμακοθεραπεία. Η επεξεργασία των συναισθηματικών και πρακτικών προβλημάτων στη ζωή του ατόμου το βοηθούν στο να εφαρμόσει βαθύτερες αλλαγές και με μεγαλύτερη διάρκεια.Έτσι έχει κανείς τη δυνατότητα να γίνει περισσότερο ευέλικτος στον τρόπο σκέψης του και στον τρόπο που θ’αντιμετωπίζει τις δυσκολίες στο μέλλον. Τα ποσοστά υποτροπής μετά από επιτυχημένη ψυχοθεραπεία είναι κατά κανόνα μικρότερα από ότι μετά από φαρμακοθεραπεία ενώ  σε περίπτωση υποτροπής το νέο καταθλιπτικό επεισόδιο συνήθως δεν είναι ούτε τόσο μεγάλης βαρύτητας ούτε τόσο μεγάλης διάρκειας.

Αναζητήστε τον θεραπευτή και την μορφή της θεραπείας που  ταιριάζει στην προσωπικότητα σας και μην διστάσετε ν’ αλλάξετε κατεύθυνση και θεραπευτή αν έχετε την αίσθηση ότι δεν είναι κατάλληλα για εσάς.